کد خبر:
۱۷۷۲
- تاریخ درج:
۱۳۸۸/۰۲/۲۳
- مشاهده:
۱,۶۴۳
کارشناس مسئول نظارت بر مواد غذایی گفت: بسته‌بندی بهداشتی مواد غذایی با کاغذ و مقوا به علت مزایای قابل توجه آن روز به روز در ایران و جهان رو به افزایش است و تاکنون ۲۰ کارخانه تولید استاندارد این نوع بسته‌بندی از وزارت بهداشت مجوز گرفته است.
بهناز تجریشی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی فارس، با تشریح روش‌های بسته بندی مواد غذایی و مزایا و معایت آنها افزود: هدف از پروسه‌های نگهداری مواد غذایی جلوگیری از تخریب و در نتیجه بالابردن طول عمر ماده غذایی در کیفیت مطلوب است و تخریب یک ماده غذایی عبارت است از نابودی ساختمان شیمیایی اولیه و از بین رفتن مواد مفید مانند پروتئین‌ها، قندها، ویتامین‌ها و مواد مفید دیگر و تولید ماده سمی در ماده غذایی است.
تجریشی گفت: هدف از بسته‌بندی را می‌توان مظروف نمودن غذا، نگهداری از عوامل محیطی مثل گازها، گرد و غبار دانست. در واقع برای افزایش دوام و طول عمر هر کالایی آن را با پوششی احاطه می‌کنیم تا بتوانیم ضمن افزایش نگهداری در شرایط و مواقع مورد نظر مصرف کنیم. کارشناس مسئول نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: بدون استفاده از نوع مناسبی از بسته‌بندی که به دقت برای حداکثر نگهداری کالا طراحی شده باشد بیشتر مواد غذایی و خوراکی‌ها به سرعت از بین رفته و فاسد می‌شوند.
وی اضافه کرد: ممکن است این مواد در بسته‌بندی، رطوبتشان را از دست داده و خشک شوند یا برعکس، خیس و مرطوب شوند. در آن صورت زمینه رشد انواع آنزیم و میکروب را به وجود می‌آورد. بسته‌بندی موجب جلوگیری از این گونه فسادها و تخریب‌ها میشود و با استفاده از آن جلوی ضایعات زیادی گرفته میشود. ولی نگهداری انواع مختلف مواد غذایی در مسیر حمل به فروشگاه یا خانه، کاری بس دشوار و پیچیده است.
تجریشی گفت: خواص مکانیکی خوب بسته‌بندی مناسب را می‌توان، مقاوم در برابر نفوذ رطوبت، گازها و بخارات، قابلیت نگهداری شکل اولیه در دامنه وسیعی از درجه حرارت در انبار، نداشتن هیچ‌گونه اثر متقابل شیمیایی و فیزیکی با ماده غذایی و غیرسمی بودن آن دانست.
*بسته‌بندی‌های مقوایی امکان تبلیغات زیبا را فراهم می‌کنند
کارشناس مسئول کنترل مواد غذایی گفت: امروزه بیشتر کالاها در جامعه مصرفی از جنس‌های سلولزی تشکیل شده است که این خود بیانگر توجه و اهمیت قائل شدن به این بخش از صنایع بسته‌بندی است. بسته‌های کاغذی و مقوایی به لحاظ داشتن نوع ساختار ساختمانی مواد اولیه، توانایی این را دارند که به راحتی به شکل و حالات مختلف تبدیل و بکار گرفته شوند و حتی امروز می‌بینیم با ترکیب و آغشته‌کردن آن با مواد متضاد خودش می‌توان به قابلیت‌های جدید برای بسته‌بندی اقلام مختلف دسترسی پیدا کرد و این خود نشان از مزیت بالای کاربرد آن است.
وی افزود: علم بسته‌بندی کاغذی و مقوایی ضمن بیان اهمیت توجه صاحبان صنایع به بخش علوم تحقیقاتی بیانگر معرفی پاره‌ای از عوامل مهم و تأثیرگذار در رابطه با بسته‌بندی‌های کاغذی و مقوایی است که تولیدکننده کالا قبل از تولید محصول بایستی توجه کامل به هدف تولید اعم از چگونگی حمل، ارسال، توزیع، بازرسی و کنترل کیفیت کالا را داشته باشد.
وی اضافه کرد: امروزه با توجه به پیشرفتهای زیادی که در زمینه ساخت و تولید بسته‌های مقوایی و کاغذی به وجود آمده، ارتقای کیفی و کمی این گونه بسته‌بندی‌ها را شاهد هستیم.
تجریشی گفت: بالابودن خواص کیفی این نوع بسته‌بندی سبب شده که در بسیاری از بخش‌ها جایگزین سایر بسته‌بندی‌ها میشود از جمله جایگزینی مقوا به جای چوب در جعبه‌های کبریت و میوه و دیگر اقلام غذایی را می‌توان نام برد. با افزودن مواد مختلف به خمیر کاغذ و مقوا و تغییر در تکنولوژی ساخت، توانسته‌اند قابلیت‌های زیادی به آن ببخشند و قادرند توان، شکل ظاهری و سایر خصوصیات کاغذ و مقوا را با توجه به محصول تغییر دهند.
وی اضافه کرد: این تغییرات باعث افزایش دامنه کاربرد این نوع بسته‌بندی میشود. به طوری که امروزه در بسیاری از مبادلات نقش فعال و مهمی را در بسته‌بندی بازی می‌کند. دامنه استفاده از کاغذ و مقوا امروزه به حدی گسترش پیدا کرده که در بسته‌بندی انواع آبمیوه، شیر، لبنیات، مایعات (در حجم کم)، دارو، پوشاک، مواد غذایی، مواد بهداشتی، لوازم خانگی، ماشین‌آلات و قطعات نسبتاً سنگین، کشاورزی و… از آن استفاده میشود.
* ارزانی و زیبایی بسته‌بندی‌های مقوایی هزینه تولید را پایین آورده است
کارشناس مسئول کنترل مواد غذایی افزود: ارزانی، زیبایی و سادگی تولید این نوع بسته‌بندی‌ها منجر شده است که هزینه تولید پایین آمده و یکی از علل جلب مشتری شوند. استفاده از مقوا و کاغذ به تولیدکنندگان انواع کالا این امکان را می‌دهد تا بدون نگرانی از خرابی و آسیب‌دیدگی، تولیدات خود را در داخل آن قرار داده و به نقاط دور دست ارسال کنند. لذا عوامل بسیاری باعث شده که بسته‌بندی مقوایی و کاغذی بیشترین تقاضا را در میان انواع مختلف بسته‌بندی به خود اختصاص دهند و تولید کاغذ در جهان روزبه‌روز رو به افزایش گذارد.
وی اضافه کرد: مزایای استفاده از مقوای مناسب برای بسته‌بندی را می‌توان بازیابی و استفاده مجدد و بازگشت سریع به چرخه محیط زیست است. بسته‌های مقوایی و کاغذی در صورت عدم استفاده از مواد پلاستیکی و مصنوعی (به منظور بهبود برخی از قابلیت‌های آن) به راحتی قابل بازیابی است. می‌توان از آنها مجدد برای تهیه کاغذ و مقوا استفاده کرد.
این کارشناس صنایع غذایی گفت: این بسته‌ها در صورت عدم استفاده و باقیماندن به صورت زباله به راحتی به مواد اولیه تجزیه می‌شوند.بسته‌های ساخته شده از جنس کاغذ و مقوا از وزن بسیار کمی نیز برخوردارند.
کارشناس مسئول کنترل مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: از دیگر مزایای بسته‌های ساخته شده از مقوا و کاغذ این است که در صورت استفاده از خمیر و تکنولوژی مناسب و افزودن مواد اضافی می‌توانند بسیار مقاوم تهیه شوند و قابلیت چاپ و رنگ برای تبلیغ دارند. این بسته‌ها را می‌توان به منظور فروش بیشتر، به انواع رنگ‌ها، علایم و تبلیغات مزین کرد و فروش را بالا برد. بسته‌های مقوایی و کاغذی را می‌توان از یک صفحه مقوا و کاغذ به وجود آورد.
وی گفت: هنگام تهیه کاغذ و مواد اولیه، این بسته‌ها را می‌توان به صورت مقاوم به رطوبت تهیه کرد. این بسته‌ها را می‌توان در بسته‌بندی اقلام بهداشتی نظیر دستمال کاغذی بکار برد. کاغذ و مقوا بر خلاف فلزات زنگ نمی‌زنند و نظیر شیشه نمی‌شکنند. مواد اولیه که از چوب و خمیر تهیه شده از آن است را می‌توان از منابع جنگلی و نسبتاً ارزان تهیه کرد.
* بسته‌بندی‌های مقوایی در برابر فشار و ضربه مقاوم هستند
تجریشی افزود: بسته‌بندی‌های مقوایی و کاغذی در برابر فشار، ضربه و سایر نیروها قابلیت انعطاف دارند. این بسته‌ها قادرند محصولات را از کاهش و افزایش دما تا حد زیادی حفظ کنند. در صورت تکان‌ها و حرکات ناشی از حمل و نقل مانع از آسیب‌رسیدن به محصول می‌شوند و محصول بر اثر برخورد با بدنه بسته دچار خسارت نمی‌شود. بسته‌های مقوایی اغلب به دلیل شکل مناسب قابلیت خوبی برای تشکیل واحد بار دارند. این نوع بسته‌ها را می‌توان به ابعاد و اشکال مختلف و به تبعیت از شکل محصول طریقه حمل و نقل و سایر فاکتورها، ساخت.
* بسته‌بندی‌های مقوایی رطوبت محیط را جذب می‌کنند
کارشناس مسئول کنترل مواد غذایی اضافه کرد: معایب استفاده از مقوا در ساخت ظروف بسته بندی این بسته‌ها (زمانی که مقاوم به رطوبت ساخته نشوند) این است که همواره آمادگی جذب رطوبت محیط را دارا هستند. جذب رطوبت سبب سست‌شدن چسب‌ها و بازشدن لایه‌ها شده، همچنین اتصالات بین الیاف را از بین می‌برد. از این بسته‌بندی فقط در بسته‌بندی جامدات استفاده میشود. به منظور بسته‌بندی مواد فرار و مایعات باید آنها را با پوشش‌های فلزی و پلاستیکی پوشاند که مستلزم صرف هزینه است. با توجه به اینکه ماده اولیه این بسته‌ها سلولز است، به راحتی آتش می‌گیرند و آتش را به یکدیگر منتقل می‌کنند.
وی افزود: در صورت استفاده از چسب‌های ضعیف و غیرمقاوم، گرد و غبار، رطوبت هوا و محیط روی محل‌های اتصال اثر گذاشته و آنها را سست می‌کند، همچنین در صورت استفاده نادرست از منگنه و دوخت، محل‌های اتصال ضعیف میشود. این نقطه ضعف در محصولات سنگین به ویژه در پایین بسته که محل اثر وزن محصول است، بیشتر دیده میشود.
تجریشی گفت: از کاغذ کرافت، کاغذ بلیچ (سفید شده)، کاغذ پارشمنت، کاغذ ضد چربی و گلاسین، کاغذ ضد چربی، کاغذهای واکس‌خورده، کاغذ مقاوم به رطوبت، کاغذ جاذب، کاغذ اندود شده، کاغذ تیشو، کاغذ بدون بافت، کاغذهای مخصوص و متفرقه که از انواع آن کاغذ لیمنت‌شده با فویل آلومینیوم، پلی اتیلن و فیلم هیدروکلراید لاستیکی یا پلی وینیل کلراید و… بسته به نوع مصرف می‌توان در ساخت انواع بسته بندی استفاده کرد.
وی افزود: مقوای پایه یا اصلی این مقوا استحکام خوبی داشته و نهایتاً با یک پوشش سطحی پوشانده میشود. مقوای آستر شده، مقوای با آستر سفید، مقوای ضایعاتی با آستر کاغذ کرافت، لاینر کنفی تست، مقوای دورو برای بسته‌بندی کالاها با کیفیت خوب، نظیر لوازم آرایش و غذا مناسب است. مقوای بسته‌بندی مواد غذایی مایع به صورت چند لایه و از مواد مختلف تهیه میشود. مقوای غذاهای یخ‌زده به صورت یک یا چند لایه با مقاومت نسبت به بخار و رطوبت بالا و قابلیت چاپ خوب تهیه میشود.
تجریشی اضافه کرد: مقوای کرافت لاینر مستحکم بوده و برای لایه‌های بالا و پایین مقوای کارتن به کار می‌رود. مقوای فلوت‌دار از خمیر نیمه‌شیمیایی پهن برگان یا کاغذ باطله تهیه شده و برای کنگره‌های وسط در مقوای کارتن‌ها بکار می‌رود. مقوای تهیه شده از کاغذ باطله و مقواهای ضایعاتی از کاغذهای باطله تهیه میشود و برای بسته‌بندی‌های کم‌ارزش مثل مقوای کتاب و دفتر استفاده میشود.
کارشناس مسئول کنترل مواد غذایی گفت: مقوای صیقلی‌شده به وسیلخ ماشین مقوایی که یک طرف آن بسیار صاف و صیقلی است. مقوای تیوب به صورت نوارهای باریک برای ساخت تیوب‌های فیبری مغزی بکار می‌رود. مقوای قوطی برای ساخت قوطی و بشکه‌های فیبری مناسب است. مقواهای اندود شده مقواهای مختلفی هستند که در یک یا دورو، برای چاپ بهتر اندود می‌شوند.
* 20 کارخانه دارای شرایط استاندار ساخت بسته بندی مناسب هستند
وی اضافه کرد: مقوای تولیدی تقریباً از بازیافت انواع کاغذهای باطله و آخال در شرایط مناسب و بهداشتی تولید میشود. پس از خشک‌شدن با کاغذ دست اول (نو) یا کاغذ و پلیمرهای با مصرف خوراکی دارای مجوزهای بهداشتی لمینت شده و پس از برش به ابعاد مختلف بسته‌بندی و به واحدهای جعبه‌سازی ارسال میشود.
تجریشی گفت: در حال حاضر حدود20 کارخانه دارای شرایط کاملاً مناسب از نظر ساختمانی و تجهیزات خط تولید تأسیس شده است که تمام پروانه‌های بهداشتی خود شامل پروانه‌های تأسیس، بهره‌برداری و ساخت را از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی دریافت کرده‌اند. با توجه به استاندارد اجباری مقوا در این رابطه نیز مهر استاندارد دریافت کرده یا در حال دریافت مهر استاندارد هستند.
وی اضافه کرد: این واحدها موظف هستند پس از تایید محصول نهایی توسط مسئول فنی و کنترل کیفیت همه موارد مندرج در ماده 11 قانون که شامل نام محصول، آدرس و محل تولید، تاریخ تولید و انقضا، وزن و عبارت ساخت ایران را بر روی بسته‌بندی‌های خود درج کرده و چنانچه شرایط دیگری را از سوی اداره کل نظارت بر مواد غذایی آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی به آنها اعلام شود که روی برچسب خود درج کنند.
کارشناس مسئول کنترل مواد غذایی افزود: مقوای تولید‌شده سپس به کارگاه‌های برش مقوا و جعبه‌سازی‌ها ارسال می شود که در این رابطه کارگاه‌های جعبه‌سازی چنانچه شرایط بهداشتی منطبق با ضوابط اعلام شده از سوی اداره کل نظارت را دارا باشند. می‌توانند برای اخذ شناسه نظارت کارگاهی از ادارات نظارت بر مواد غذایی دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام کنند.
وی اضافه کرد: کارگاه‌های جعبه‌سازی می‌توانند شماره شناسه نظارت خود را بر روی در جعبه‌ها یا بر روی بسته‌بندی‌ها درج کنندو باید همه جعبه‌های آماده شده را در بسته‌بندی مناسب (مانند شرینگ یا استفاده از کیسه‌های پلی‌اتیلنی) به محل‌های عرضه مثل قنادی یا ساندویچی ارسال کنند.
کارشناس مسئول کنترل مواد غذایی افزود: بر روی تمام جعبه‌های مورد استفاده در قنادی‌ها و سایرواحدهای بسته‌بندی مواد غذایی که از این نوع مقوا استفاده می‌کنند. باید شماره پروانه ساخت واحد تولیدی و مهر استاندارد درج شود.