محمدعلی پناهنده از سابقه فعالیت در خیابان ظهیرالاسلام و دلیل ورود به این حرفه می گوید: ما در کنار این کار یک چاپخانه نیز داریم و با این حرفه بزرگ شده ایم به همین خاطر به این کار علاقمند شدم. از دیگر دلایلی که باعث ورود بنده به این شغل و تعقیب حرفه پدری شد کارخانه هایی بودند که 150 سال قدمت داشتند که بیان گر این امر بود که چندین نسل با انگیزه وارد این کار شده وآن را اداره کرده اند؛ به همین خاطر تصمیم گرفتم حرفه پدری را دنبال کنم
وی در خصوص نوع فعالیت خود گفت : شصت درصد کار ما کاغذ گلاسه است؛ 35 سال پیش وارد کار گلاسه شدیم در واقع جز نفرات اولی بودیم که در کار گلاسه وارد شدند. چند سالی است بنا بر تغییر ذائقه مصرف کننده مجبور شدیم 40 درصد کارمان را به اقلام دیگر اختصاص دهیم . بیشترین حجم فعالیت ما که بین 60 تا 70 درصد است را از کره وارد می کنیم ؛20 تا 30 درصد از چین و 10 تا 15 درصد هم از اندونزی .
در حین گفتگو اویس پناهنده نیز به برادر خود ملحق شد. اویس پناهنده متولد 1354 است وی نزدیک به 20 سال است که وارد این حرفه ی موروثی شده است.
*آقای محمدعلی پناهنده در واردات کاغذ با چه مشکلاتی درست به گریبانید؟
نبود اتحاد بین هم صنفان ما ، بی برنامگی ، عرضه کالا و واردات همیشه بی برنامه بوده و با بالارفتن قیمت یک نوع کاغذ بسیاری از تجار اقدام به واردات آن کاغذ می کنند و دقیقا همان لحظه اطلاعات به دست تولید کنندگان کره ای می رسد. آنها نیز با اطلاع از افزایش قیمت در داخل کشور ما قیمت هایشان را افزایش می دهند. با وجود سابقه چند ساله ای که در کار واردات کاغذ داریم خوب به یاد دارم که در سالهای نه چندان دور کمتر با نوسان قیمت روبرو بودیم و لازم نبود هر ماه قیمت جدید از کارخانه بگیریم این اتفاقات در چند سال اخیر رخ داده است . از مشکلات دیگر، عدم همکاری کارخانه های خارجی با بانکهای کشور ماست که این عدم همکاری خطر بزرگی را برای ما به وجود می آورد. بیشتر خریدهای ما به صورت نقدی و از طریق صراف انجام می شود که ریسک بالایی دارد. با توجه به واسطه ها ، نوسان قیمت دلار که در روزهای اخیر زیاد بوده و مدیریت کره ای ها که هم مزید بر علت شده اند که نه تنها به تعهدات خود پایبند نبودند، بلکه کمبود کاذب را در بازار به وجود آورده اند. اینجا گله به مصرف کنندگان ماست که متاسفانه یکه شناس شده اند و تنها یک برند خاص را استفاده می کنند و استفاده از برندهای جدید را ریسک می دانند. به همین خاطر تعدادی از برندهای خاص بر بازار تاثیر می گذارند. به نظرم این اختیار را ما به کره ای ها داده ایم که بر بازار ما سایه بیندازند؛ اگر چاپخانه دارها و همکاران ما خودشان را راضی می کردند که 3یا 4 نوع برند را در سبد کالای خود داشته باشند دیگر کره ای ها نمی توانستند اینقدر راحت اعمال فشار کنند و با هر قیمت و هر گونه که مایل باشند با تجار ایرانی برخورد نمایند. در زمان پدرم این خریدار بود که برای فروشنده شرط تعیین می کرد اما امروزه ما در برابر کره ای ها برعکس هستیم و در واقع تسلیم ایم و آنها اختیار تام دارند.
اویس پناهنده نیز در این زمینه افزود: اگر لطفی که دوستان هم صنف ما به کره ای ها دارند نسبت به هم صنفی های خود داشتند یقینا موفق تر بودیم. اطلاعاتی که کره ای ها نسبت به بازار ما دارند این شبهه را به وجود می آورد که کره ای ها از هم صنفان ما هستند. این یکی از بزرگترین ضعف های ماست؛ اطلاعاتی که از اینجا برای کره ارسال می شود باعث اعمال تغییر قیمت برای تجار می شود. متاسفانه این اطلاعات به نوعی اطلاعات خانوادگی است که به بیگانگان می دهند که بسیار ناپسند و باعث ضرر همکاران خودمان است .
محمد علی پناهنده در تکمیل حرفهای برادر خود می گوید: برای تغییر ذائقه مصرف کنندگان یکی از بهترین کاغذهای دنیا را از کارخانه های چینی آوردیم که هم تجربه خوبی برای خود ما وهم برای مشتری های ما بود. یکی از دغدغه هایی که باعث شد با وجود ریسک بالایی که دارد و برای شناساندن و معرفی اش به مصرف کنندگان زحمات بسیاری را به جان خریدیم این بود که حجم وابستگیمان را به کره کم کنیم. با وجود آنکه جنس جدیدی که می آید سرمایه گذاری بیشتری می خواهد و سود کمتری دارد باز این ریسک را پذیرفتیم زیرا این امر کمک می کند که دست بسته مطیع فروشندگان کره ای نباشیم. مسلما این کار بدون مطالعه ثمری نداشت، بنابر این برای انتخاب برند جایگزین تحقیقات بسیاری انجام دادیم و با توجه به سلیقه و توانایی ماشین های چاپ داخلی این برند را انتخاب کردیم در کل زحمات فراوانی را متحمل شدیم . امروز برند نویا کاملا جا افتاده است و برای مشتریان ماقابل قبول است؛ این روند دو سال و نیم به طول انجامید .
اویس پناهنده نیز افزود: ما به خاطر تجربه در رشته چاپ یک رده از تجار دیگر جلوتر هستیم چون خودمان مصرف کننده نیز هستیم و کالاهایی را که وارد می کنیم بر روی دستگاه ها امتحان کرده و از مرغوبیت آنها اطمینان داریم.
*وضعیت بازار را چگونه ارزیابی می کنید؟
محمد علی پناهنده در پاسخ به این سوال گفت: در بازار حجم مصرف خوب و قابل قبول است اما متاسفانه عرضه بیشتر از تقاضاست و رقابت منفی را به وجود آورده است؛ که دلیلش هم ورود افراد غیر متخصص به این صنف است. یک مقدار هم بحث نابسامانی کار چاپ است. چاپخانه داران نیز دچار رقابت های منفی هستند. با توجه به آنکه حجم مصرف قابل قبول است اما آن سود لازم وارزش افزوده در کار ما وجود ندارد. یکی از اتفاقاتی که برای بازار دارد می افتد غیر حرفه ای شدن کار است در صورتی که این کار کاملا حرفه ای و تخصصی است. بارها در رسانه ها گلایه های مسئولین برای ورود افراد غیر متخصص به حرفه های تخصصی منعکس شده است ؛ کار کاغذ هم از همین دست کارهاست چه بسا از خیلی از حرفه های مورد گلایه نیز تخصصی تر باشد. اما شاهد هستیم که هر فردی که یک مقدار پول و روابط بانکی داشت متاسفانه توانست در بازار ما نفوذ کند این شاید گلایه از همکاران باشد که خیلی راحت اجازه ورود این افراد را به بازار کار داده اند و اختیار و عنان کار را از دست، کنندگان اصلی و با تجربه های این کار خارج کرده اند.
*علت چیست که این افراد به راحتی وارد این عرصه می شوند؟ سرپرستی که بتواند این اولویت ها را نظم ببخشد در صنف ما نیست . متاسفانه اتحاد و همدلی بین اعضاء صنف ما کم شده است به طور مثال اگر کسی وارد صنف می شود و کلاهبرداری می کند و پول کسی را نمی دهد به جای اطلاع رسانی و شناساندن آن فرد به هم صنفان این اطلاعات را مخفی می کنند و این فرد مجدد می تواند به این بازار لطمه بزنند و به اصطلاح در بازار تنش ایجاد کند که مهمترین دلیلش نبودن اتحاد و همدلی بین اعضاء صنف است.
*فکر می کنید اتحادیه چه کمکی می تواند به ما بکند؟
محمدعلی پناهنده در پاسخ به این سوال گفت: شاید نداشتن بودجه اتحادیه یا حضور کسیکه بیاید در اتحادیه برای این کار خاص وقت بگذارد چون این کار، کار سرمایه بری است بیاید مدیریت کند ،نظم ببخشد، تبلیغات کند حتی با زدن یک سایت اطلاع رسانی کند.
اویس پناهنده در این خصوص می گوید: به نظر می رسد افراد این صنف را از آن خود نمی دانند و آن عرق رانسبت به صنف ندارند افراد مختلف به راحتی وارد این صنف شدند و حتی اگر کسی مشاوره ای برای ورود به این صنف خواست با اینکه اطلاعات و تجربه کمی داشت در اختیارش قرار دادند. چون سابقه صنفی نسبتا بالایی داریم در جریان هستیم که در گذشته به این صورت نبوده است وابستگی و انسجام بین اعضاء صنف بود وهمه می توانستند با هم ارتباط برقرار کنند به هم اطلاعات بدهند و اطلاعات بگیرند متاسفانه در 5-6 سال اخیر هر کسی برای منافع شخصی خودش به هر طریقی که توانست رغیب غیر عاقل وارد این صنف کرد و افراد غیر تخصصی شروع به فعالیت کردند به نوعی رقابت نا عادلانه شکل گرفت. نبود انسجام بین افراد صنف، عدم مدیریت صحیح و حضور افراد غیر متخصص از عواملی هستند که به بازار و صنف ضربه می زنند و یقینا لطمه اش را به ما و افرادی می زنند که برایش ارزش قائل بودیم و نسبت به صنفمان عرق داشتیم و برای حفظ این صنف دوست داشتیم آن چارچوب را رعایت کنیم . متاسفانه آقایان تازه کاریکه آمدند هیچگونه وابستگی نداشتند و با ورودشان ضربه های مختلفی بر بدنه صنف وارد کردند. رقابت ها واقعا ناسالم است وقتی موقعیت کنونی را با گذشته نه چندان دور 10 یا 15 سال قبل مقایسه می کنیم می بینیم که تفاوتی 180 درجه ای دارند. در گذشته صنف به این افراد اجازه ورود نمی داد اما الان حتی با راهنمایی کردن افراد باعث زودتر وارد شدن آنها به این صنف می شوند که این افراد نه تنها خود زنی می کنند حتی مانع از پیشرفت اطرافیان خود می شوند. متاسفانه در این دو سه سال اخیر شکواییه بیشتر از عملکرد بود. خیلی از قدیمی ها بالاجبار از کار کنار کشیدند چون برای صنف ارزش قائل بودند اگر ما هم مانده ایم به خاطر اقتضاء سنمان است که مانده ایم الان کمتر در بازار افرادی را می بینید که سابقه طولانی داشته باشد چون نه بازار، بازار سالمی است نه رقابت رقابت عاقلانه ای .
*وضعیت بازار گلاسه چگونه است ؟
محمد علی پناهنده در پاسخ گفت: متاسفانه باز هم به خاطر رعایت نکردن عرضه و تقاضا در بازار کاغذ گلاسه نسبت به قیمت ها بازار جهانی در داخل با زیان به فروش می رسد در ماه های گذشته با کمبود کالا روبرو بودیم چه دوستان متخصص کار و چه دوستان غیر تخصصی بیش از میزان نیاز کالا وارد کردند که باعث شد در حال حاضر بازار گلاسه بازار راکد و کسادی شود. حداقل 3تا 4 ماه آینده روند بازار به همین صورت خواهند ماند و تغییر نخواهد داشت مگر اینکه تغییر قیمت دلار باعث تحول در بازار شود وگرنه طی سه ماهی که گذشت بازار خیلی بدی را داشتیم که بی سابقه بوده است؛ نه تنها گلاسه بلکه همه صنف بازار را اینگونه کساد ندیده اند .
*علت این کسادی را در چه می دانید؟
گلاسه کاغذی است که بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد باید چرخ های اقتصادی بچرخد کارخانه ها تولیدات داشته باشند تا بخواهند تبلیغات کنند. متاسفانه با شرایطی که در مملکت ما وجود دارد ( بحث تحریم ها) توجیه اقتصادی کارها کم رنگ شده است . وقتی تولید نباشد قطعا تبلیغاتی هم نیست. حجم تولید کم شده است و اگر تبلیغاتی هم می شود برای جنس های وارداتی است .
دلیل دیگر رکود فصلی بازار است هر سال دو ماه ،کسادی بازار را داریم از نیمه دوم خرداد شروع می شد اما امسال از اوایل اردیبهشت این رکود شروع شد با توجه به نوسانات اخیر که دلار هر روز یک قیمت جدید داشت باعث افزایش زمان این رکود شد.
*پیش بینی شما برای قیمت های بازارهای جهانی چیست ؟
صنایع کاغذ سازی مخصوصا صنعت گلاسه تغییرات خاصی نباید داشته باشد. در قیمت های جهانیش اگر هم تغییراتی حاصل می شود به خاطر حمل و نقل و گرانی سوخت است و تغییرات قیمت دلار . پیش بینی بنده بر این است که تا 3-4 ماه آینده تغییری در قیمت های جهانی نباید داشته باشیم.
پیش بینی برای بازار داخل چطور؟
با مشکلاتی که در صنف ما وجود دارد؛ از جمله عرضه زیاد کالا و حجم سرمایه ای که وارد این صنف شده است و بیش از اندازه ی مصرف این کالاست باید حجم واردات کمی معقولتر و کنترل شده باشد. دپوی جنس درانبارها درصد سود را پایین می آورد. متاسفانه گردش پول در بازار های ما کمتر صورت می گیرد و سرمایه ها ماه ها در انبارها می خوابد. اگر NGO ای باشد تا هم صنفان ما به تبادل اطلاعات بپردازند دیگر جنسی وارد نمی شود که ماه ها در انبارها بماند و توجیه اقتصادی برای تاجر نداشته باشد. اگر تجار با هم هماهنگ تر باشند و نیاز بازار را بدانند کار تخصصی تر انجام می شود. قطعا بازار پر رونق تری داریم حتی گاهی اوقات قیمت ها ارزانتر به دست مصرف کنندگان خواهد رسید.
اویس پناهنده در تکمیل حرف های برادرش گفت: پیس بینی ما بر حسب تجربه صنف است . صنف ما صنفی است که همیشه نیمه دوم سال بهتر بوده ولی باز هم برندهای مختلف بسته به نوع کارایی اشان زمان خاصی در بازار دارند. مثلا فروش مقوای پشت طوسی و گلاسه قالبا 6 ماهه دوم سال است. تحریرهم همین طور؛ اما به خاطر حجمی که در بازار دارد تغییرات نمود پیدا نکرده است. اما امید بر این است که اگر مدیریت خوبی اتفاق بیفتد بازار یک مقدار روند بهتری پیدا کند.
*آقای محمد علی پناهنده چه راهکارو پیشنهادی برای مدیریت صحیح دارید؟
مدیریت باید به گونه باشد که از آن حرف شنوی داشته باشند. متاسفانه برنامه ریزی مناسبی نیست . چرا بعد از این همه سال هنوز کشور ما یک کارخانه خوب تولید کاغذ و مقوا ندارد. در صنفمان افرادی هستند که تمکن مالی دارند و اگر 10 نفر آنها با هم جمع شوند و به جای اینکه پولشان را در واردات مصرف کنند و هر سال هم از سود کم ناراضی باشند بیایند و یک کارخانه کاغذ را راه اندازی کنند و به جای سود رسانی به تولید کنندگان خارجی در داخل ایران سرمایه گذاری کنند؛ این پولهای سرگردان نیز به سمت و سوی تولید می رود. با این کار هم تولید مدیریت می شود و هم بازار مصرف . اگر کارخانه در داخل کشور باشد با آمار و اطلاعات دقیقی که دارد مانع از بروز مشکلاتی مثل اشباع یک کالا در بازار می شود.همچنین خود کارخانه ها می توانند با یک حجم تولید ثابت آن کمبودها را جبران کنند و خلع بازار را بپوشانند.
اویس پناهنده نیز در ادامه گفت: البته کارخانه مقواسازی اترک هست و جای خوشحالی است که کمی از نیاز داخل را برآورده میکند.
*بسیار خوب آقای پناهنده اگر در پایان صحبت خاصی مد نظر دارید بفرمایید و از شما کمال تشکر را دارم که وقتتان را به وب سایت مرکز اطلاعات کاغذ ایران دادید.
خواهش می کنم نخیر صحبت خاصی نیست و ما هم از شما و وب سایت خوب شما ممنونیم.
منبع : مرکز اطلاعات کاغذ ایران